Krzysztof Jan Śmiszek, urodzony 25 sierpnia 1979 roku w Stalowej Woli, to wybitny polski prawnik oraz polityk. Zdobył uznanie jako nauczyciel akademicki i aktywista angażujący się w ochronę praw człowieka oraz praw mniejszości. Jego osiągnięcia akademickie są potwierdzone tytułem doktora nauk prawnych.
Jako współzałożyciel Polskiego Towarzystwa Prawa Antydyskryminacyjnego, Śmiszek wprowadził istotne zmiany w dziedzinie walki z dyskryminacją. Pełnił funkcję przewodniczącego tej organizacji, a jego działalność legislacyjna obejmuje również dwukrotne posłowanie na Sejm IX i X kadencji w latach 2019-2024.
W ramach swojej działalności politycznej zajął również stanowisko wiceprzewodniczącego Nowej Lewicy. Na mocy swojego powołania, w latach 2023–2024 służył jako sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości. Po zakończeniu swojej kadencji w Sejmie, od 2024 roku, Śmiszek będzie pełnił rolę posła do Parlamentu Europejskiego X kadencji.
Życiorys
W 2003 roku Krzysztof Śmiszek uzyskał dyplom na Wydziale Prawa i AdministracjiUniwersytetu Warszawskiego. Kolejne etapy jego kształcenia to ukończenie Podyplomowego Studium Prawa Europejskiego na tej samej uczelni w 2006, a także uzyskanie stopnia doktora nauk prawnych w 2016 roku, w specjalności prawo europejskie. Jego rozprawa doktorska, zatytułowana „Europejski standard równości a prawo polskie. Aspekt materialny i instytucjonalny”, została napisana pod kierunkiem Mirosława Wyrzykowskiego.
W 2021 roku zdobył kwalifikacje adwokata, co stanowiło ważny krok w jego karierze zawodowej. W latach 2003–2005 pełnił funkcję prawnika w biurze pełnomocnika rządu do spraw równego statusu kobiet i mężczyzn, gdzie zajmował się zagadnieniami związanymi z ustawodawstwem antydyskryminacyjnym. Funkcje te sprawowały Izabela Jaruga-Nowacka i Magdalena Środa.
Później Śmiszek pracował w Departamencie Prawnym Kancelarii Prezesa Rady Ministrów do 2008 roku, a następnie rozpoczął karierę w Brukseli. W latach 2008–2010 był prawnikiem i koordynatorem programowym w EQUINET, europejskiej sieci współpracy organów zajmujących się równością. Po powrocie do Polski, do 2016 roku współpracował z Zakładem Praw Człowieka Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, równocześnie będąc członkiem European Equality Law Network w 2014 roku, co potwierdza jego zaangażowanie w walkę z dyskryminacją. Był również trenerem w programie HELP (Human Rights Education for Legal Professionals) pod patronatem Rady Europy.
W latach 2017–2019 Krzysztof Śmiszek wykładał na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych w Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. W tym czasie był stypendystą University of Michigan i prowadził wykłady gościnne na University of Toronto oraz University of Texas at Austin.
Jako aktywista, kierował grupą prawną w stowarzyszeniu Kampania Przeciw Homofobii, a także współzałożył Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego, gdzie pełnił funkcje wiceprezesa oraz prezesa. W 2017 roku dołączył do rady programowej Archiwum im. Wiktora Osiatyńskiego i zasiadł w kolegium redakcyjnym „Anti-Discrimination Law Review”.
W 2019 roku Śmiszek włączył się w działalność polityczną, angażując się w partię Wiosna, założoną przez Roberta Biedronia. W wyborach do Parlamentu Europejskiego tego samego roku, kandydował jako lider listy tej partii w okręgu opolsko-dolnośląskim, zdobywając 46 698 głosów. Natomiast w wyborach parlamentarnych w tym samym roku, z powodzeniem uzyskał mandat jako przedstawiciel Wiosny z listy Sojuszu Lewicy Demokratycznej, zdobywając 43 447 głosów.
Będąc członkiem Sejmu IX kadencji, pełnił funkcje wiceprzewodniczącego klubu parlamentarnego Lewicy oraz zasiadał w Parlamentarnym Zespole ds. Równouprawnienia Społeczności LGBT+. Dodatkowo, był członkiem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji ds. Unii Europejskiej. W czerwcu 2021 roku, po rozwiązaniu Wiosny, dołączył do Nowej Lewicy i objął funkcję współprzewodniczącego tej partii w województwie dolnośląskim.
W 2023 roku Krzysztof Śmiszek z powodzeniem ubiegał się o reelekcję poselską, zdobywając 34 577 głosów. W X kadencji trudnił się jako wiceprzewodniczący Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. W grudniu 2023 roku, dzięki swoim osiągnięciom, został powołany na sekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości.
W 2024 roku uzyskał mandat posła do Parlamentu Europejskiego X kadencji z ramienia Lewicy, zdobywając 70 363 głosy. W wyniku tego w czerwcu tego samego roku zakończył swoje obowiązki jako wiceminister. W Europarlamencie zasiadał w Komisji Prawnej oraz Komisji Wolności Praw Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych.
Wyniki w wyborach ogólnopolskich
W całości zebrane wyniki wyborcze Krzysztofa Śmiszka odzwierciedlają jego aktywną rolę w polskiej polityce. Dane przedstawiają różne komitety, w których brał udział, a także szczegółowe wyniki osiągnięte w poszczególnych wyborach.
Wybory | Komitet Wyborczy | Organ | Okręg | Wynik | |
---|---|---|---|---|---|
2019 | _ | Wiosna | Parlament Europejski IX kadencji | nr 12 | 46 698 (3,57%) |
2019 | _ | Sojusz Lewicy Demokratycznej | Sejm IX kadencji | nr 3 | 43 447 (6,64%) |
2023 | _ | Nowa Lewica | Sejm X kadencji | 34 577 (4,46%) | |
2024 | _ | Lewica | Parlament Europejski X kadencji | nr 12 | 70 363 (6,14%) |
Publikacje
Krzysztof Śmiszek jest autorem i współautorem wielu znaczących publikacji dotyczących tematów związanych z dyskryminacją, równością oraz prawami osób LGBT. Jego prace dostarczają cennych insightów w zakresie ochrony przed dyskryminacją oraz refleksji nad polityką antydyskryminacyjną w Polsce i Unii Europejskiej.
- Dyskryminacja i mobbing w zatrudnieniu (współautor z K. Kędziorą), C.H. Beck, Warszawa 2008,
- Równe traktowanie osób LGBT w zatrudnieniu – przepisy i orzecznictwo wspólnotowe a standardy Yogyakarty, [w:] R. Wieruszewski, M. Wyrzykowski (red.), Orientacja seksualna i tożsamość płciowa – aspekty prawne i społeczne, Instytut Wydawniczy EuroPrawo, Warszawa 2009,
- A bird’s eye view of equal treatment bodies across Europe in the light of EU legislation. In what circumstances can they act and with what measures?, [w:] C.J. Forder (red.), Gelijke behandeling: oordelen en commentaar 2009, Wolf Legal Publishers, Nijmegen 2010,
- Nowe standardy ochrony przed dyskryminacją w polskim prawie, „Edukacja Prawnicza”, nr 5, 2011,
- Powolny proces dostosowywania polskiego systemu polityki antydyskryminacyjnej do standardów unijnych, „Problemy Polityki Społecznej”, nr 15, 2011,
- Sytuacja prawna osób transpłciowych w Polsce. Raport z badań i propozycje zmian (współredaktor z W. Dynarskim), Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego, Warszawa 2013,
- LGBTI asylum claims: the Central and Eastern European perspective (współautor z A. Śledzińską-Simon), „Forced Migration Review”, nr 42, 2013,
- Ochrona instytucjonalna przed dyskryminacją rasową w UE – ścisłe reguły koncepcji sądu – glosa do wyroku TS z 31.01.2013 r. w sprawie C-394/11 Belov, „Europejski Przegląd Sądowy”, nr 5, 2013,
- Combating Sexual Orientation Discrimination in the European Union (współautor z D. Pudzianowską), Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg 2015,
- Zakaz dyskryminacji ze względu na przynależność państwową a dyrektywy antydyskryminacyjne, [w:] G Baranowska, A. Bodnar, A. Gliszczyńska-Grabias (red. nauk.), Ochrona praw obywatelek i obywateli Unii Europejskiej. 20 lat – osiągnięcia i wyzwania na przyszłość, Wolters Kluwer, Warszawa 2015,
- Testy dyskryminacyjne. Praktyczny podręcznik dla organizacji pozarządowych (współredaktor z K. Wysieńską-Di Carlo), Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego, Warszawa 2016,
- Mechanizm dochodzenia roszczeń w sprawach o dyskryminację, [w:] A. Zawidzka-Łojek, A. Szczerba-Zawada (red. nauk.), Prawo antydyskryminacyjne w Unii Europejskiej, Instytut Wydawniczy EuroPrawo, Warszawa 2015,
- Wolność gospodarcza pracodawców a standardy odpowiedzialności za dyskryminację w miejscu pracy w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, [w:] A. Bodnar, A. Ploszka (red. nauk.), Wpływ Europejskiej Konwencji Praw Człowieka na funkcjonowanie biznesu, Wolters Kluwer, Warszawa 2016,
- Zwalczanie stereotypów płciowych jako standard ochrony przed dyskryminacją. Praktyka stosowania prawa (współautor z K. Kędziorą), [w:] Prawo wobec problemów społecznych. Księga jubileuszowa profesor Eleonory Zielińskiej, C.H. Beck, Warszawa, 2016,
- Ustawa o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania. Komentarz (współredaktor z K. Kędziorą), Wolters Kluwer, Warszawa, 2016.
Wyróżnienia
W ciągu swojej kariery Krzysztof Śmiszek zdobył znaczące wyróżnienia, które potwierdzają jego wpływ na życie społeczne i polityczne w Polsce.
- Nagroda „Gospodarcza Osobowość Roku 2022” przyznana przez Federację Przedsiębiorców Polskich, która uznaje wybitnych liderów i innowatorów w dziedzinie gospodarki, dotyczyła roku 2022,
- Nagroda „Korony Równości” w kategorii „życie polityczne” przyznana w plebiscycie Kampanii Przeciw Homofobii w roku 2022, co jest dowodem uznania dla jego działań na rzecz równości i praw człowieka.
Życie prywatne
Krzysztof Śmiszek jest otwartym gejem, co jasno zadeklarował w mediach. Od 2002 roku tworzy związek z Robertem Biedroniem, znanym działaczem politycznym.
Przypisy
- Posłowie X kadencji: Krzysztof Śmiszek. sejm.gov.pl. [dostęp 22.11.2023 r.]
- Decyzją Premiera Minister Sprawiedliwości powołał czworo wiceministrów. gov.pl, 13.12.2023 r. [dostęp 13.12.2023 r.]
- a b Wybory do Parlamentu Europejskiego 2024. pkw.gov.pl. [dostęp 10.06.2024 r.]
- Krzysztof Śmiszek. europarl.europa.eu. [dostęp 20.07.2024 r.]
- a b Wybory do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej 2023. pkw.gov.pl. [dostęp 17.10.2023 r.]
- Krzysztof Śmiszek i Arkadiusz Sikora na czele Nowej Lewicy na Dolnym Śląsku. interia.pl, 23.10.2021 r. [dostęp 16.02.2022 r.]
- Krzysztof Śmiszek szefem parlamentarnego zespołu ds. LGBT. wnp.pl, 21.11.2019 r. [dostęp 23.11.2019 r.]
- Wybory do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej 2019. pkw.gov.pl. [dostęp 03.11.2023 r.]
- Wybory do Parlamentu Europejskiego 2019. pkw.gov.pl. [dostęp 20.08.2020 r.]
- Robert Biedroń ogłasza swój program. „Nikt, kto pracował przez całe życie, nie może być zapomniany przez państwo”. businessinsider.com, 03.02.2019 r.
- Krzysztof Sobczak: Nowe czasopismo zajmie się prawem antydyskryminacyjnym. prawo.pl, 08.06.2015 r. [dostęp 03.11.2023 r.]
- Dr Krzysztof Jan Śmiszek, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 31.12.2016 r.]
- Śmiszek Krzysztof Jan. rejestradwokatow.pl. [dostęp 03.11.2023 r.]
- Dr Krzysztof Śmiszek. uw.edu.pl. [dostęp 23.12.2019 r.]
- Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego (KRS: 0000279645). Krajowy Rejestr Sądowy. [dostęp 03.11.2023 r.]
- Ludzie. kph.org.pl. [dostęp 03.11.2023 r.]
- Przewodniczący PTPA ekspertem w europejskiej sieci prawników. ptpa.org.pl, 2014. [dostęp 03.11.2023 r.]
- Anna Wójcik: Prof. Mirosław Wyrzykowski: Pozakonstytucyjna zmiana ustroju staje się faktem. oko.press, 26.08.2017 r. [dostęp 31.08.2017 r.]
- GALA WRĘCZENIA GOSPODARCZEJ NAGRODY Federacji Przedsiębiorców Polskich ROKU 2022. grupa-amber.com, 30.09.2022 r. [dostęp 03.11.2023 r.]
- Krzysztof Śmiszek laureatem nagrody Korony Równości. lewica.org.pl, 09.09.2022 r. [dostęp 08.03.2023 r.]
- Olga Figaszewska: Robert Biedroń: „Ja już mam męża, tylko państwo tego nie widzi”. viva.pl, 07.12.2017 r. [dostęp 18.02.2018 r.]
Oceń: Krzysztof Śmiszek