Mieczysław Urban Jarosz

---

Życiorys

Mieczysław Urban Jarosz przyszedł na świat 4 stycznia 1886 roku. Był najstarszym potomkiem Karola Jarosza, który pracował jako urzędnik sądowy, oraz Marii z domu Małeckiej. Do momentu, gdy ukończył dziesięć lat, przebywał z rodziną w ich rodzinnym mieście. W trzeciej klasie zdarzył się niecodzienny wypadek – doszło do pożaru budynku polskiej szkoły. W obawie o edukację ojciec zdecydował się na umieszczenie go na dwa lata w prywatnej szkole, prowadzonej przez żydowską fundację barona von Hirscha. To tam zdobył znajomość języka niemieckiego oraz Jidysz.

Od 1897 roku kontynuował naukę w Cesarsko-Królewskim (C.K.) Gimnazjum w Rzeszowie, a później w C.K. I Gimnazjum w Tarnowie, gdzie w dniu 10 czerwca 1905 roku zdał egzamin dojrzałości. Już od 1901 roku, w trakcie nauki w gimnazjum, aktywnie uczestniczył w tajnych kółkach samokształceniowych, które zrzeszały młodzież zainteresowaną treściami publikowanymi przez czasopismo „Promień”. W 1905 roku postanowił podjąć studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Tam też zaangażował się w ruch socjalistyczny.

W swoim dorobku ma współpracę oraz publikacje w pismach takich jak „Naprzód”. Został także członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej (PPSD), z ramienia której aktywnie działał na Śląsku Cieszyńskim, występując jako obrońca Polaków w niemieckich sądach. Miał okazję pełnić rolę redaktora w wielu gazetach, w tym „Górnik”, „Nowiny Ostrawskie”, „Robotnik Śląski”, „Prawo Ludu”, „Przedświt”. W 1907 roku brał udział w międzynarodowym Kongresie Górników w Salzburgu, reprezentując polské interesy.

Studia prawne, które przerwał w 1909 roku, kontynuował na UJ i w 1912 roku uzyskał tytuł doktora praw. W tym samym roku został wpisany na listę aplikantów adwokackich. Przed wybuchem I wojny światowej pracował jako koncypient oraz kandydat adwokacki w Krakowie oraz Nisku. Od 1913 roku działał aktywnie w Żywcu, między innymi w Towarzystwie Uniwersytetu Ludowego.

W obliczu I wojny światowej, w sierpniu 1914 roku, przystąpił do oddziałów strzeleckich pod dowództwem Józefa Piłsudskiego i brał udział w pierwszej kampanii Legionów Polskich. Był Komisarzem Wojsk Polskich na powiat kielecki, a następnie po 10 września 1914 roku służył w batalionie uzupełnień pod dowództwem kapitana Andrzeja Galicy. 5 maja 1915 roku został mianowany chorążym piechoty legionów, a od lipca 1915 roku pracował jako oficer werbunkowy w Dąbrowie. Osobiście przeszł do Komendy Legionów Polskich i 8 września 1915 roku awansował na podporucznika piechoty.

W sierpniu 1916 roku został dowódcą 1 kompanii w 6 pułku piechoty w składzie III Brygady, a później pełnił funkcję adiutanta pułku. Po kryzysie przysięgowym w 1917 roku zajął stanowisko w wymiarze sprawiedliwości, angażując się w obrone polskich chłopów i robotników przed sądami polowymi. 1 lutego 1919 roku, na mocy decyzji o przywróceniu ładu prawnego, został mianowany podprokuratorem przy Sądzie Okręgowym w Warszawie.

W latach 1919-1920 brał udział w działaniach Polskiego Komitetu Plebiscytowego na Śląsku Cieszyńskim, biorąc aktywny udział w plebiscycie na Górnym Śląsku z ramienia PPS. Jako ochotnik w czasie wojny polsko-bolszewickiej służył w 201 Ochotniczym pułku piechoty Armii Ochotniczej. Po zakończeniu powołania był przewodniczącym komisji zaskarżonej do zbadania zbrodni bolszewików. Został awansowany na majora rezerwy w korpusie oficerów sądowych, z dniem 1 czerwca 1919 roku, a w roku 1921 przeniesiony do rezerwy.

Po tym jak 4 sierpnia 1921 roku zrezygnował z posady w prokuraturze, przeniósł się do adwokatury, uzyskując wpis na listę adwokatów w Warszawie. 31 marca 1921 roku stał się członkiem stołecznej Rady Adwokackiej. Przez cały okres II Rzeczypospolitej w latach 20./30. pełnił rolę adwokata przy ulicy Żurawiej 29 w Warszawie, będąc członkiem Związku Adwokatów Polskich. W swej praktyce prawnej reprezentował klientów w procesach dotyczących spraw politycznych i społecznych, przede wszystkim działaczy komunistycznych, socjalistycznych oraz związanych z radykalnym ruchem ludowym. Do głośnych spraw, w których był zaangażowany, należy reprezentacja oskarżonego Józefa Putka w procesie brzeskim z lat 1931/1932, a także sprawy dotyczące pism redagowanych przez Wandę Wasilewską, takich jak „Płomyk” i „Płomyczek”, skierowane przeciwko „Ilustrowanemu Kurierowi Codziennego” oraz Wandy Krahelskiej, oskarżonej za treść książki o tytule Strajk polski.

Podczas II wojny światowej, od roku 1940, pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego sądu dyscyplinarnego komisarycznej Rady Adwokackiej. Brał udział w powstaniu warszawskim w 1944 roku, a po jego upadku przebywał w obozie przejściowym w Pruszkowie, a później w obozach na terenie Lehrte i Peine.

Po zakończeniu działań wojennych i w okresie PRLu, osiedlił się w Łodzi, gdzie kontynuował swoją karierę prawniczą. Był jednym z prawników postępowych, a jego działalność obejmowała Zrzeszenie Prawników-Demokratów, gdzie pełnił obowiązki przewodniczącego oddziału w Łodzi. Jego działalność była również związana z inicjowaniem pierwszego w Polsce wiecu, który protestował przeciwko pominięciu zbrodni niemieckich popełnionych podczas okupacji w trakcie procesów norymberskich. Wśród jego osiągnięć należy wymienić również inicjatywę wydania pisma „Państwo i Prawo” oraz publikacje w czasopiśmie „Palestra”. Zasiadał w Naczelnej Radzie Adwokackiej od 1946 do 1950 roku, a także był członkiem Wyższej Komisji Dyscyplinarnej oraz Wyższego Sądu Dyscyplinarnego przy NRA.

Mieczysław Jarosz pełnił również funkcje eksperta w Ministerstwie Spraw Zagranicznych ds. Zaolzia oraz prowadził zajęcia dla przyszłych aplikantów prawa. W ramach Izby Łódzkiej należał do Zespołu Adwokackiego nr 1, a w roku 1962 obchodził jubileusz 50-lecia swojej pracy jako adwokat.

Zmarł 1 października 1972 roku w Łodzi w wieku 86 lat. Pogrzeb odbył się 4 października 1972 na cmentarzu Doły w Łodzi. Warto zauważyć, że był starszym bratem Feliksa Bronisława (1897–1958), który również był legionistą, oficerem oraz doktorem praw, obrońcą w procesie łuckim, a także przyrodnim bratem Stefana Jarosza (1903–1958), geografa i podróżnika. Mieczysław przeżył swojego brata Stanisława (1889-1940), kapitana rezerwy, który został wywieziony do obozu jenieckiego w Starobielsku i rozstrzelany w Charkowie w 1940 roku, a także dwie siostry: Zofię i Helenę. Z małżeństwa z Janiną z Mierzejewskich (1900-1989) doczekał się dwóch synów: Andrzeja Jarosza (1922-2006), inżyniera konstrukcji okrętów oraz Marka Jarosza (1929–2006), doktora habilitowanego w dziedzinie psychiatrii i psychologa, który był profesorem na Akademii Medycznej w Łodzi oraz autorem wielu podręczników. Był także wujem poety Janusza Szubera, który w swoim utworze 69/17 nawiązał do jego postaci w tomiku poezji pt. Powiedzieć. Cokolwiek z 2011 roku.

Publikacje

Oto ważne publikacje związane z działalnością Mieczysława Jarosza, które miały istotny wpływ na rozwój polskiego szkolnictwa ludowego oraz na kulturę Śląska Cieszyńskiego.

• ankieta o stanie polskiego szkolnictwa ludowego na Śląsku Cieszyńskim, rozesłana przez Mieczysława Jarosza, redaktora „Górnika” (15 grudnia 1908),
• Śląsk Cieszyński (1910, Książka: Kraków),
• Województwo śląskie (1919, Cieszyn),
• Gross-Schlesien (1919, Neues Bielitzer Tagblatt: Bielitz),
• wędrówki po ścieżkach wspomnień (1963, Czytelnik: Warszawa).

Ordery i odznaczenia

Mieczysław Urban Jarosz był osobą, która zdobyła liczne odznaczenia i wyróżnienia za swoje zasługi. Poniżej przedstawiamy spis jego orderów:

• Krzyż Niepodległości, przyznany 16 marca 1937 roku,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Walecznych, otrzymany trzykrotnie,
• Złoty Wawrzyn Akademicki, przyznany 5 listopada 1938 roku,
• Odznaka honorowa miasta Łodzi.

---

Oceń: Mieczysław Urban Jarosz

---