Pławo to interesująca część Stalowej Woli, która jest znana nie tylko ze swojej lokalizacji, ale także z bogatej historii. Osiedle to znajduje się na lewym brzegu rzeki San, na wzniesieniu wynoszącym 179 m n.p.m., gdzie teren stromo opada w kierunku rzeki. Położone jest ono na południowy wschód od obecnego centrum miasta, w rejonie otoczonym przez takie ulice jak Aleje Jana Pawła II, ul. Komisji Edukacji Narodowej, ul. Wałową, ul. Ks. J. Popiełuszki oraz ul. Józefa Poniatowskiego.
Pławo to jedna z najstarszych części miasta, a jego historia sięga czasów, gdy była to wieś nad dolnym Sanem. W przeszłości była częścią większego obszaru, do którego należały przysiółki Chyły, Ciemny Kąt, Krzyżowe Drogi, Swoły oraz Zasanie z Sudołami. Te ostatnie, współcześnie przynależne do Pysznicy, położone są na prawym brzegu Sanu.
Obszar Pława i jego przysiółków odegrał znaczącą rolę w formowaniu się obecnej Stalowej Woli, co czyni go ważnym punktem w kontekście rozwoju tego miasta.
Historia
Początki osady Pławo sięgają pierwszej połowy piętnastego wieku. W końcu piętnastego wieku miejscowość ta zaliczana była do wsi należących do króla. Według relacji znanego kronikarza Jana Długosza, wioska ta liczyła 17 osadników, 2 komorników, 2 rzemieślników, 2 ubogich komorników, 5 osadników sołtyskich i 2 myśliwych.
Po dokonaniu rozbioru Polski w 1772 roku, Pławo stało się częścią tzw. „klucza niżańskiego”, który często zmieniał swoich właścicieli. W latach 1837-1867 obszar ten był prywatną własnością baronów Richenbachów, a następnie przeszedł w ręce magnackiej rodziny Resinger. W trakcie pierwszej wojny światowej dobra te nabył Maksymilian Franck.
W okresie II Rzeczypospolitej wieś oraz gmina jednostkowa znajdowały się w powiecie niżańskim, w województwie lwowskim. W 1934 roku, w ramach nowo utworzonej zbiorowej gminy Nisko, utworzono gromadę, której częścią była Pławo. 11 lutego 1939 roku, na terenie gromady Pławo, powstało osiedle dla pracowników Zakładów Południowych, obejmujące również teren fabryczny, które przyjęło nazwę Stalowa Wola.
Podczas II wojny światowej miejscowość ta należała do gminy Nisko w powiecie jarosławskim, w dystrykcie krakowskim (Generalne Gubernatorstwo). Liczba mieszkańców wynosiła wtedy 2748. W trakcie wojny Niemcy wyodrębnili z Pława Stalową Wolę, mającą już wtedy 6471 mieszkańców. Polski rząd zatwierdził tę zmianę w 1946 roku, z datą obowiązującą od 1 kwietnia 1945 roku.
Po zakończeniu II wojny światowej, Pławo ponownie znalazło się w powiecie niżańskim, w gminie Nisko, w województwie rzeszowskim. 1 lipca 1953 roku Pławo, z przysiółkami, zostało włączone do Stalowej Woli w związku z nadaniem jej statusu miasta na prawach powiatu, co skutkowało rozwiązaniem Pława jako administracyjnie osobnej miejscowości.
Przypisy
- a b c d Osiedle Pławo - Stalowka.NET [online], www.stalowka.net [dostęp 03.09.2024 r.]
- Jerzy Zbigniew Pająk: Historia podziałów administracyjnych w: Mała Ojczyzna Świętokrzyskie. Dziedzictwo kulturowe, red. Grażyna Okła. Zakład Wydawniczy SFS, Kielce 2002 r., s. 105. ISBN 83-88710-43-5.
- Dz.U. z 1953 r. nr 35, poz. 147
- Dz.U. z 1946 r. nr 24, poz. 161
- Dz.U. z 1945 r. nr 27, poz. 168
- M.P. z 1938 r. nr 33, poz. 30
- Lwowski Dziennik Wojewódzki. 1934, nr 19, poz. 106
- a b Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG.
- Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej: według stanu na z dnia 1 VII 1952 r.
Oceń: Pławo (Stalowa Wola)